Het concept van de pop-up stores: een blijver?

Heel wat stadscentra zagen onlangs winkels ontstaan die ondanks hun succes na slechts enkele maanden de deuren weer sloten. Waarom stoppen ze zo snel? Welke opportuniteiten bieden ze? Welke voorbeelden zijn er al in Brussel?

Wat is dat precies, een pop-up store?

Het concept van de pop-up stores of tijdelijke winkels is heel erg in de laatste tijd. Het zijn handelszaken met, zoals de naam aangeeft, een vrij korte levensduur. Zo is hun sluitingsdatum al gepland zelfs voordat ze opengaan. Dit soort initiatieven komt van verschillende categorieën van handelaars, onder andere van starters die willen beginnen zonder de risico's van een langdurig huurcontract, of bekende merken die een nieuw product lanceren ...

Deze trend ontstond medio jaren 2000 maar heeft zich de laatste jaren sterk uitgebreid, meer bepaald omdat de economische crisis veel lege handelspanden heeft achtergelaten. Daardoor werd het concept algemeen toegankelijk gemaakt. Er is vandaag geen groter aanbod in vastgoed te huur voor korte termijnen. Eigenaars zijn blij dat ze, tussen twee huurcontracten in, hun lege pand voor een korte periode kunnen vullen en de huurder blijft gespaard van grote inrichtingswerken.

Hoewel het niet altijd vanzelfsprekend is de ideale locatie te vinden, zijn er wel degelijk opportuniteiten. De aantrekkingskracht van een pop-up store is echter van meerdere elementen afhankelijk:

• enerzijds van de ideale locatie, een plek met veel passage, in de stad, in een leuke wijk waar de handelaar zijn producten kan aanbieden aan een mogelijk geïnteresseerd cliënteel.

• Aangezien het om een tijdelijk concept gaat, is het anderzijds ook belangrijk de periode goed te kiezen in functie van de bruikbaarheid van het aangeboden product. Een cadeauwinkel kan bijvoorbeeld het best de deuren openen in de kerstperiode.

Waarom zijn pop-up stores precies nu in de mode?

Naast een grotere beschikbaarheid en flexibiliteit van vastgoed dan tien jaar geleden, hebben andere factoren de opkomst van tijdelijke winkels bevorderd :

• In de eerste plaats zagen de jaren 2000 dankzij de nieuwe informatietechnologieën een ongekende virtuele wereld ontstaan. Deze wereld heeft onze gewoonten radicaal veranderd, vooral wat consumptie betreft. De komst van het internet heeft heel wat handelaars namelijk in staat gesteld onlineboetieks te openen en zo toegang te hebben tot een breed cliënteel zonder een grote naamsbekendheid te genieten. Met de pop-up store kan de e-handelaar gedurende korte periodes gestalte geven aan zijn activiteit en zijn bestaan concreet maken in de ogen van de consument.

• Ten slotte ontwikkelde het toenemende internetgebruik nieuwe communicatiemiddelen zoals sociale netwerken, websites om filmpjes te delen en een veel grotere diversiteit aan informatiebronnen. De marketing heeft slim gebruik gemaakt van deze ruimte en wel door "buzz" te creëren. Deze techniek is erop gericht zoveel mogelijk praatjes te maken rond een product. De pop-up stores maken het mogelijk concreet "buzz te creëren", dat wil zeggen buiten de virtuele ruimte.

• Met hun geprogrammeerde sluiting hebben de pop-up stores bovendien de neiging de consument een gevoel van hoogdringendheid te geven. De economische crisis van 2008 en de daaropvolgende crises die eruit zijn voortgevloeid hebben namelijk een rechtstreekse impact gehad op de consument. Hij denkt tweemaal na alvorens een ondoordachte aankoop te doen. Het tijdelijke aspect van deze winkels pakt de consument in snelheid waardoor hij geen tijd heeft zijn beslissing over een eventuele aankoop te laten rijpen. Hij zal dus meer geneigd zijn tot een impulsieve aankoop.

• De seizoensgerichtheid is ook een belangrijke factor waarmee we rekening moeten houden. Onze maatschappij leeft namelijk op het ritme van de feesten die regelmatig commercieel worden uitgebuit, bijvoorbeeld Sinterklaas, Kerstmis, carnaval of Valentijn ... Elk van deze evenementen heeft een welomlijnde categorie van klanten voor ogen. We zien dus niet zelden een winkel opduiken die helemaal gewijd is aan een assortiment producten dat bijzonder goed verkoopt gedurende die bepaalde periode van het jaar. Hetzelfde geldt voor andere evenementen die rechtstreeks verband houden met de actualiteit, zoals de Olympische Spelen en de wereldbeker voetbal.

• Ten slotte zijn pop-up stores ook een mooie gelegenheid voor kleine handelaars, ambachtslui, stylisten en allerhande kunstenaars. Het kan voor hen namelijk de gelegenheid zijn hun zaak uit te testen met een beperkt risico. Ze kunnen een pand huren voor een korte periode en de reactie van de potentiële consumenten observeren zonder zich te moeten binden aan een huurcontract op lange termijn en grote werken te moeten uitvoeren om de winkelruimte aan te passen aan het imago van het product dat ze willen verkopen. Vaak zien we overigens meerdere handelaars één ruimte delen om hun krachten te bundelen en hun creaties samen uit te testen.

Brusselse voorbeelden

In Brussel hebben al talloze initiatieven in die richting het daglicht gezien. Zo kocht de gemeente Sint-Gillis in 2012 een gebouw aan dat een jaar later zou worden gerenoveerd. De Grondregie heeft vervolgens aan Atrium aangeboden het tijdelijk in gebruik te nemen. Zo wijdde het Gewestelijk Handelsagentschap in 2013 de pop-up store "Artisans 1060" in, een tijdelijke winkel voor ambachtslui en ontwerpers. Van april tot december herbergde deze pop-up store voor ambachtslui en ontwerpers 3 opeenvolgende reeksen van verschillende verkopers.

Volgens Arnaud Texier, directeur van Atrium "wilde dit project een springplank zijn voor ambachtslui en ontwerpers zonder vast verkooppunt of grote visibiliteit. Het biedt hen de gelegenheid hun creaties te testen, te verkopen en hun klanten in levende lijve te ontmoeten”.

Een ander initiatief van pop-up stores wordt regelmatig genomen onder de vlag van de vzw mompreneurs.be. Deze boetieks bieden de creaties, producten en diensten van de leden aan terwijl de huur en de kosten worden gedeeld onder deelneemsters die elk verkopen voor rekening van allemaal. Deze winkels oprichten vergt een zekere organisatie voor de kleine handelaars, vandaar het belang van een instantie die hun werking kan overkoepelen.

Een ander Belgisch voorbeeld is de winkel van Chronostock die keukenmateriaal verkoopt. Deze keten werkt alleen via pop-up stores die één tot zes maanden open zijn. Zij zoeken leegstaande panden in de stadscentra en verkopen de producten van andere merken tegen verminderde prijzen. Het zijn vaak nieuwe producten afkomstig uit eindereeksen, overstocks ...

Gezien de recente voorbeelden en de gelegenheid die pop-up stores bieden, kunnen we ons voorstellen dat ze nog een mooie toekomst voor zich hebben ...

En wat zegt de wetgever?

Op dat niveau is er helaas geen mirakel. Iemand die een nieuwe handelszaak wil openen, tijdelijk of niet, moet in het grote bad van het ondernemerschap springen om een nieuwe activiteit op touw te zetten. Hij moet dus een juridisch statuut kiezen: zelfstandige worden, een vennootschap oprichten of eventueel een vzw als de activiteit geen commercieel doel heeft.

Bovendien moet hij zich ervan vergewissen dat het gekozen lokaal in orde is met de stedenbouwkundige en milieuwetgeving. Alvorens een huurcontract te tekenen, is het namelijk belangrijk bij de gemeente waar het pand zich bevindt, na te gaan of het wel beschikt over een recente stedenbouwkundige en milieuvergunning.

Vragen?

Heeft u nog vragen over pop-up stores of wil u weten welke formaliteiten u moet vervullen? Aarzel dan niet te bellen naar de dienst 1819 !