De juridische aspecten van een bedrijfsovername
Het is niet altijd eenvoudig om met beide partijen een akkoord te bereiken over de juridische vorm van de overname (overname van aandelen of het handelsfonds).
Verschillende overnamemogelijkheden
De overname van een onderneming kan juridisch op twee fundamenteel verschillende manieren gebeuren:
- Overdracht van de aandelen
- Overdracht van het "handelsfonds" met een geheel van al dan niet materiële activa.
De keuze voor de een of de andere vorm van overname is afhankelijk van het feit of de aandeelhouders het bedrijf willen verkopen, of de commerciële activiteit of het handelsfonds willen overlaten en de vennootschap behouden voor andere doeleinden.
Het is ook mogelijk dat de overnemer geen aandelen wil kopen op basis van de historische risico's die verbonden zijn aan het bedrijf.
Houd er ook rekening mee dat deze keuze ook niet neutraal is door de mogelijke fiscale gevolgen ...
1. Overname van aandelen
De aandeelhouder bezit de aandelen van een vennootschap en kan dus de eigendom ervan overdragen door middel van een verkoop of gift. De aandelen vormen een onderdeel van het kapitaal van de vennootschap en zijn gekoppeld aan stemrecht, dividend ...
De overdracht van aandelen van een vennootschap kan beperkt zijn door de wet (voor bvba's), door de statuten of door overeenkomsten van aandeelhouders (recht van voorkoop, volgrecht, speciale categorieën, enz.).
Let op: de overname van de aandelen van een vennootschap houdt ook de overname in van alle rechten en plichten. De koper moet dus uiterst voorzichtig zijn en zich beschermen tegen de risico's die verbonden zijn aan de onderneming.
2. Overname van een handelsfonds
In dit geval verkoopt de vennootschap zelf het handelsfonds aan een derde. Dat is de handelsactiviteit met de activa, de schulden, het personeel, de knowhow, de clientèle en alle andere rechten en vorderingen die aan de activiteit zijn gekoppeld.
De overname van een handelsfonds houdt geen overname in van de hele historiek (schulden, waarborgen, risico's) die is gekoppeld aan de vennootschap.
Het juridische kader van een overname
Het overnameproces van een onderneming voorziet vaak de ondertekening van een intentieverklaring. Dit document is geen vaste verbintenis tot aankoop, maar bepaalt de modaliteiten voor onderhandeling. Samen met deze intentieverklaring wordt een geheimhoudingsovereenkomst gesloten zodat het te koop gestelde bedrijf zich kan beschermen tegen de verspreiding van vertrouwelijke elementen met betrekking tot zijn handelsactiviteit en beheer.
Het is sterk aanbevolen om bij de overname een schriftelijke overeenkomst te sluiten.
Idealiter wordt de overname voorbereid door de nodige documentatie te voorzien op commercieel, boekhoudkundig en juridisch vlak zodat de overnemer of zijn raadsmannen snel de situatie van het bedrijf kunnen nagaan. Transparantie maakt het onderhandelen objectief.
Stel een overnameovereenkomst op waar geen speld tussen te krijgen is. Het zou geen goed idee zijn om genoegen te nemen met een standaardovereenkomst, maar ziehier toch enkele documenten waarop u zich kunt baseren voor inspiratie:
Documenten
Bedrijfsoverdracht: mandaat tot vereenvoudigde verkoop
Een mandaat tot vereenvoudigde verkoop is een overeenkomst tussen de bedrijfsleider en een specialist inzake bedrijfsoverdracht. De overeenkomst geeft aan deze specialist de opdracht om de aandelen van het bedrijf te verkopen. In dit contract worden de voorwaarden van dat mandaat vastgelegd.
Bedrijfsoverdracht: model eenvoudige waarborgen van de verkoper
De overnemer er belang bij van de overdrager te eisen dat hij bovenop zijn wettelijke verplichtingen contractueel bepaalde elementen waarborgt betreffende de onderneming waarvan de aandelen worden overgedragen.
Bedrijfsoverdracht: modelovereenkomst tot overdracht van aandelen (share deal)
Een onderneming overnemen in totaliteit gebeurt door overname van de aandelen. De overname van aandelen houdt ook het overnemen in van de schuldvorderingen en schulden. Het is dan ook van belang niet alleen de voorgelegde cijfers te controleren, maar ook na te gaan of geen enkele schuld over het hoofd werd gezien (belastingschuld, btw-schuld, rsz-schuld en andere).
Bedrijfsovername: de geheimhoudingsovereenkomst
Een geheimhoudingsovereenkomst wordt ook wel geheimhoudingsverklaring of Non Disclosure Agreement (NDA) genoemd). Dit kan u best afsluiten als u verkoper bent bij een bedrijfsovername en u de identiteit van uw bedrijf vrijgeeft aan een potentiële overnemer zodat deze u een voorstel kan doen. Sluit u deze overeenkomst niet af, dan kan een concurrent of derde partij er met waardevolle informatie over uw bedrijf vandoor gaan.