Net als elke andere organisatie kunnen ook verenigingen zonder winstoogmerk economische activiteiten uitoefenen (goederen verkopen, diensten verlenen enzovoort). Het is dus goed mogelijk dat ze btw-plichtig zijn.
Algemene btw-beginselen
Belasting op de toegevoegde waarde of btw is een indirecte belasting op de consumptie van goederen en diensten. In België wordt de btw betaald door de eindverbruiker, maar de btw wordt geïnd en afgedragen aan de staat door bedrijven die goederen verkopen of diensten verlenen.
In België zijn er drie verschillende btw-tarieven:
- 21%: standaardtarief
- 12%: tussentarief (voor bepaalde goederen zoals restaurantdiensten)
- 6%: verlaagd tarief (voor essentiële goederen en diensten zoals levensmiddelen en geneesmiddelen).
Vzw's zijn niet automatisch btw-plichtig. Dat hangt af van de aard van hun activiteiten. Met andere woorden, alleen vzw's die geregeld economische activiteiten verrichten, kunnen btw-plichtig zijn.
Welke criteria bepalen of een vzw btw-plichtig is?
Een economische activiteit wordt gedefinieerd als elke activiteit die bestaat uit het regelmatig aanbieden van goederen of diensten tegen betaling. Vzw's die dergelijke activiteiten verrichten, kunnen btw-plichtig zijn, ook als hun doel niet is om winst te maken.
Voorbeelden van economische activiteiten van een vzw:
- Verkoop van producten (bv. boeken, handwerk, voedingsproducten) als onderdeel van regelmatige evenementen of een buurtwinkel
- Organisatie van betaalde cursussen, workshops en opleidingen
- Terbeschikkingstelling van goederen of diensten (verhuur van zalen, apparatuur enz.).
Een vzw is btw-plichtig wanneer ze haar activiteiten op regelmatige, voortdurende basis tegen betaling uitvoert.
Incidentele activiteiten, zoals het organiseren van een jaarlijks liefdadigheidsevenement of een steunmaaltijd, maken een vzw niet automatisch btw-plichtig. Zolang de activiteiten uitzonderlijk en eenmalig zijn en geen regelmatige bron van inkomsten vormen voor de vzw, is er geen btw-plicht.
Drempel voor btw-plicht
Vzw's met een jaaromzet uit hun btw-plichtige economische activiteiten van niet meer dan € 25.000 kunnen een vrijstelling krijgen en ervoor kiezen om niet btw-plichtig te zijn. Dat betekent dat ze:
- geen btw moeten aanrekenen op hun verkopen
- geen btw-aangifte moeten indienen
- de btw op hun aankopen niet terugvorderen (dit is het grootste nadeel van deze optie).
Dit systeem is vooral voordelig voor kleine vzw's met beperkte economische activiteiten.
Btw-vrijstellingen voor vzw's
Bepaalde activiteiten van vzw's kunnen vanwege hun aard vrijgesteld zijn van btw. De Belgische wetgeving voorziet in vrijstellingen voor specifieke sectoren om verenigingen zonder winstoogmerk die zich inzetten voor het algemeen belang te ondersteunen. Die vrijstellingen worden beschreven in artikel 44 van het btw-wetboek.
Vzw's die onderwijs- of opleidingsdiensten aanbieden, kunnen eveneens vrijgesteld zijn van btw. Die vrijstelling geldt voor onderwijsactiviteiten zoals:
- Lessen in scholen of buitenschoolse lessen
- Beroepsopleidingen
- Educatieve workshops, ook workshops voor kinderen of volwassenen in een non-profitcontext.
Vzw's die sociale of medische diensten verlenen, komen ook in aanmerking voor een btw-vrijstelling. Het gaat bijvoorbeeld om:
- thuishulp voor ouderen, zieken en gehandicapten
- medische diensten zonder winstoogmerk (bv. gezondheidszorg, ziekenhuisdiensten)
- opvangcentra voor mensen in moeilijkheden (vluchtelingen, daklozen enz.).
Culturele en sportactiviteiten die vzw's organiseren zonder winstoogmerk kunnen vrijgesteld zijn van btw. Die vrijstellingen worden over het algemeen verleend voor activiteiten van algemeen belang, zoals:
- de organisatie van sportevenementen (wedstrijden, lessen, recreatieve sportactiviteiten)
- culturele evenementen (tentoonstellingen, voorstellingen, concerten, kunstworkshops).
Om in aanmerking te komen voor een vrijstelling moeten deze activiteiten echter zonder winstoogmerk georganiseerd worden.
Vzw's die diensten verlenen in samenwerking met overheidsdiensten of overheidsinstanties kunnen ook vrijgesteld zijn van btw. Het gaat meer bepaald om lokale of gewestelijke openbare diensten, zoals:
- beheer van gemeenschapsinfrastructuren
- gemeenschapsdiensten (beheer van bibliotheken, kinderdagverblijven, socioculturele activiteiten enz.)
Verplichtingen van btw-plichtige vzw's
Btw-plichtige vzw's moeten aan dezelfde wettelijke en administratieve verplichtingen voldoen als gewone bedrijven. Dat betekent dat ze een strikte boekhouding moeten bijhouden en regelmatig aangifte moeten doen bij de belastingdienst.
- Alle vzw's die btw-plichtig zijn, moeten zich als btw-plichtige registreren bij de belastingadministratie en een btw-nummer hebben. Dat nummer moet op al hun officiële documenten staan, dus ook op hun facturen.
- Een btw-plichtige vzw moet facturen uitreiken voor alle goederen die ze verkoopt of diensten die ze levert. Op haar facturen vermeldt ze het toepasselijke btw-tarief en het totale btw-bedrag. Elke factuur bevat het btw-nummer van de vzw en moet voldoen aan de Belgische facturatieregels.
- Btw-plichtige vzw's moeten periodiek btw-aangifte doen bij de belastingdienst, meestal maandelijks of driemaandelijks.
- De vzw stort de btw die ze op haar verkopen heeft geïnd door naar de staat, na aftrek van de btw die ze op haar aankopen heeft moeten betalen. Als de aftrekbare btw (op haar aankopen) hoger is dan de geïnde btw, kan de vzw om terugbetaling vragen.
Gemengde vzw's: btw-plichtige en btw-vrijgestelde activiteiten
Vzw's kunnen zowel btw-plichtige als btw-vrijgestelde activiteiten hebben. In dat geval worden ze beschouwd als gemengde vzw's. Dit statuut brengt specifieke boekhoudkundige en administratieve verplichtingen met zich mee.
In een gemengde vzw is de aftrekbare btw op aankopen evenredig met het aandeel van btw-plichtige activiteiten. Als bijvoorbeeld 70% van de omzet van de vzw afkomstig is van btw-plichtige activiteiten, mag ze 70% van de btw op haar aankopen aftrekken.
Btw-vrijstellingsregeling voor kleine vzw's
Kleine vzw's met een omzet uit btw-plichtige economische activiteiten van niet meer dan € 25.000 per jaar komen in aanmerking voor de btw-vrijstellingsregeling. Deze vereenvoudigde regeling vermindert de belastingverplichtingen van kleine vzw's.
Kleine vzw's hoeven geen periodieke btw-aangifte te doen of btw af te dragen aan de staat, wat de afhandeling van hun belastingen een pak eenvoudiger maakt.
Het grootste nadeel van de vrijstellingsregeling is dat de vzw de btw op haar aankopen niet kan terugvorderen. Dit kan een nadeel zijn als de vereniging grote uitgaven moet doen om haar activiteiten uit te voeren.
Intracommunautaire btw voor vzw's
Belgische vzw's die goederen of diensten kopen of verkopen binnen de Europese Unie zijn onderworpen aan specifieke intracommunautaire btw-regels. Die regels zijn bedoeld om dubbele belastingheffing te vermijden en er tegelijkertijd voor te zorgen dat de btw wordt geïnd in het land van verbruik.
Intracommunautaire aankopen
Als een vzw goederen of diensten koopt in een ander EU-land, moet ze de Belgische btw aangeven en betalen via de verleggingsregeling. De vzw is verantwoordelijk voor het aangeven van deze aankopen en het betalen van de Belgische btw op de goederen of diensten die ze heeft ontvangen.
Intracommunautaire verkopen
De verkoop van goederen of diensten aan klanten in andere EU-landen kan vrijgesteld zijn van Belgische btw als de klant zelf btw-plichtig is in zijn eigen land. Dergelijke verrichtingen moeten echter worden aangegeven via een intracommunautaire aangifte.
Inhoud aangeleverd door Nathalie Arnoult - Atrasio