De evaluatie van een onderneming

Voor de hele levensduur van een onderneming dienen de bedrijfsleiders, de aandeelhouders en uiteindelijk alle economische actoren die van ver of dichtbij te maken hebben met de onderneming (bankiers, personeel, concurrenten ...) zich de volgende vraag te stellen: "Hoeveel is de onderneming waard? "

Het vooruitzicht op een overdracht van de onderneming vormt ongetwijfeld een van de sleutelmomenten waarop de waardebepaling van de onderneming cruciaal en noodzakelijk is. 

Veel ondernemingen kunnen zich niet baseren op een marktwaarde. In een dergelijke context is de waardebepaling vaak emotioneel geladen, omdat de overlater er direct bij is betrokken.

Over het algemeen zal de context waarin het proces plaatsvindt de waardebepaling beïnvloeden: het feit dat een onderneming wordt overgedragen aan een familielid of een derde kan leiden tot aanzienlijke verschillen bij het bepalen van de waarde van de onderneming. Zelfs als er overeenstemming is over de gebruikte methoden, kunnen de kenmerken en kwantificering van de verschillende partijen heel uiteenlopende waarden opleveren.

De waardebepaling van een onderneming

De waardebepaling van een onderneming is een proces dat kan worden onderverdeeld in drie fasen:

• Een eerste fase waarin de precieze context van de operatie wordt bepaald. Inzicht in deze context is belangrijk om de geschikte methoden voor waardebepaling te vinden. Bovendien kan deze fase zelfs bepaalde parameters van de waardebepaling beïnvloeden.

• Een tweede fase waarin de substantiële waarde (of de vermogens- of handelswaarde) wordt geanalyseerd en bepaald, evenals de rentabiliteitswaarde (die is gekoppeld aan de capaciteit van de onderneming om winst te genereren in de toekomst). Die analysefase kan meer of minder grondig zijn: ze moet toelaten om te bepalen welke invloed interne factoren (activiteitensector, locatie, de beschikbare operationele, menselijke en financiële middelen ...) en externe factoren (economische situatie, rentevoet, inflatie ...) hebben op de waardebepaling.

• Een derde fase met effectieve toepassing van de methoden en waarbij parameters zoals het actualisatiecoëfficiënt en het evaluatiebereik uitvoerig worden gedefinieerd. Het is mogelijk om een sensitiviteitstest uit te voeren voor de berekeningen om de impact van bepaalde hypothesen of posities van de schatter te meten. Dat proces zal uiteindelijk een waardeschaal opleveren waarop de onderhandeling over de prijs kan worden gebaseerd.

De berekeningsmethoden

In de praktijk worden de volgende methoden het vaakst gebruikt voor niet-beursgenoteerde bedrijven:

De methode van de gecorrigeerde nettoactiva

Bij deze methode wordt de vermogenswaarde van een onderneming bepaald. De waarde van de gecorrigeerde nettoactiva is bijgevolg gelijk aan het bedrag dat een derde zou moeten investeren om een identieke activiteit uit te oefenen.

De methode op basis van de goodwill-waarde

Bij deze methode wordt de geactualiseerde "goodwill" toegevoegd aan de gecorrigeerde nettoactiva om de waarde van de onderneming te bepalen. De goodwill vertegenwoordigt het geheel van immateriële elementen (patenten, merken, klantenbestand, exclusieve contracten, nichemarkt, economische rente ...). Die waarden staan vaak niet vermeld op de balans, maar zitten intrinsiek vervat in de waarde van de onderneming.

De methode op basis van actualisatie van de toekomstige cashflows (Discounted Cash Flows)

Deze methode is gebaseerd op de verwachte rentabiliteit van de onderneming en nauw verbonden aan de analyse van een investeringsmogelijkheid op basis van de toekomstige cashflows die door de betreffende investering zullen worden gegenereerd.

Bij een waardebepaling is het essentieel om een zekere discipline te handhaven en bijzondere aandacht te besteden aan de keuze van de technieken voor waardebepaling, de kwaliteit van de gegevens en de interpretatie van de resultaten.

Als de verschillende toegepaste methoden sterk uiteenlopende resultaten opleveren, moet de oorzaak van die verschillen worden opgespoord en moet desgevallend de gebruikte techniek en/of de kwaliteit van de gegevens in vraag worden gesteld.

De overnameprijs kan ook worden beïnvloed door de soort transactie, namelijk een verkoop van activa of een verkoop van aandelen. Aangezien de koper en verkoper tegengestelde belangen hebben volgens de soort transactie, is het belangrijk om die operaties met de nodige omzichtigheid te benaderen.

In de meeste gevallen is het ten zeerste aanbevolen om op het juiste moment een deskundige in te schakelen.